Ֆորեքս արտարժույթի շուկայում առևտուրը իրենից ներկայացնում է եզակի (ունիկալ) հնարավորություն ամբողջ աշխարհի ներդրողների համար: Այստեղ հիմնական գործիքները արտարժութային զույգերն են՝ այն հիմնական միավորը, որից սկսվում է յուրաքանչյուր առևտուր: Արտարժութային զույգերի աշխատանքի սկզբունքների և դրանց վրա ազդող գործոնների ըմբռնումը մեծ դեր է խաղում հաջողված առևտրի մեջ: Այս հոդվածում մենք կքննարկենք, թե ինչ են արտարժութային զույգերը, ինչպես են դրանք գործում Ֆորեքս-ում և ինչ ռազմավարություններ կարելի է օգտագործել հաջողված առևտրի համար:
Ինչ են արտարժութային զույգերը
Արտարժութային զույգը երկու արժույթների արժեքի հարաբերակցությունն է: Օրինակ, ամենահայտնի արտարժութային զույգերից մեկում՝ EUR/USD, եվրոն (EUR) հանդիսանում է հիմնական արժույթը, իսկ ԱՄՆ դոլարը (USD)՝ փոփոխվող: Եթե EUR/USD փոխարժեքը հավասար է 1.20, դա նշանակում է, որ 1 եվրոյի դիմաց կարող եք գնել 1.20 ԱՄՆ դոլար: Արտարժութային զույգերը բաժանվում են երեք հիմնական տեսակի.
- Հիմնական զույգեր (Major Pairs). զույգեր, որոնք ներառում են ԱՄՆ դոլարը և աշխարհի ամենաշատ առևտրային արժույթները, ինչպիսիք են՝ եվրո (EUR/USD), ճապոնական իեն (USD/JPY), բրիտանական ֆունտ ստերլինգ (GBP/USD):
- Խաչաձև զույգեր(Cross Currency Pairs). զույգեր, որոնք չեն ներառում ԱՄՆ դոլարը, օրինակ՝ EUR/GBP կամ AUD/NZD:
- Էկզոտիկ զույգեր (Exotic Pairs). զույգեր, որոնցում ընդգրկված են զարգացող երկրների արժույթներ, օրինակ՝ USD/TRY (ԱՄՆ դոլար/թուրքական լիրա) կամ EUR/TRY (եվրո/թուրքական լիրա):
Օրինակ, եթե դուք գնում եք EUR/USD 1.20 փոխարժեքով, իսկ հետո փոխարժեքը բարձրանում է մինչև 1.25, եվրոն դոլար վերածելիս դուք կստանաք շահույթ: Այս դեպքում 1,000 եվրոն ձեզ կտա 1250 դոլար, ինչը սկզբնականից 50 դոլարով ավելի է :
Ինչպես է գործում արտարժութային զույգերով առևտուրը Ֆորեքսում
Արտարժութային զույգերով առևտուրը գործընթաց է, որը ներառում է միաժամանակ մեկ արժույթի գնումը և մյուսի վաճառքը: Եկեք դիտարկենք այս գործընթացի հիմնական տարրերը.
• Լոտ — սա արժույթի ծավալն է, որն օգտագործվում է Ֆորեքսում գործարքների համար: Օրինակ՝ ստանդարտ լոտը կազմում է 100,000 միավոր հիմնական արժույթից: Սա նշանակում է, որ գնելով մեկ լոտ EUR/USD, դուք գնում եք 100,000 եվրո:
• Մինի լոտ և միկրո լոտ — եթե ստանդարտ լոտը չափազանց մեծ է ձեր կապիտալի համար, ապա կան մինի լոտեր (10,000 միավոր) և միկրո լոտեր (1,000 միավոր), որոնք թույլ են տալիս փոքր դեպոզիտներով թրեյդերներին մասնակցել առևտրին:
• Սփրեդ — սա գնման արժեքի (բիդ) և վաճառքի արժեքի (ասկ) տարբերությունն է: Սփրեդը բրոքերի եկամուտն է, և դրա չափը կախված է արժութային զույգի իրացվելիությունից: Օրինակ, EUR/USD զույգի համար սփրեդը կարող է լինել ընդամենը 0.1-0.2 կետ, մինչդեռ էկզոտիկ զույգերի դեպքում սփրեդերը կարող են հասնել տասնյակ կետերի:
Օրինակ, եթե դուք գնում եք EUR/USD մեկ ստանդարտ լոտ 1.2000 փոխարժեքով, և փոխարժեքը բարձրանում է մինչև 1.2050, ապա ձեր շահույթը կկազմի 500 դոլար (50 կետ x 10 դոլար մեկ կետի համար):
Արտարժութային զույգերի շարժման վրա ազդող գործոններ
Շատ գործոններ կարող են ազդել արտարժութային զույգերի փոխարժեքների վրա: Հիմնական գործոններից են՝
• Տնտեսական տվյալներ — այնպիսի ցուցանիշներ, ինչպիսիք են ՀՆԱ-ն, գործազրկության մակարդակը, սպառողական գների ինդեքսը (CPI), կարևոր դեր են խաղում: Օրինակ, եթե ԱՄՆ գործազրկության տվյալները սպասվածից ցածր են, դա կարող է հանգեցնել դոլարի ամրապնդմանը, քանի որ ներդրողները ակնկալում են տոկոսադրույքների բարձրացում ՖՊՀ-ի կողմից:
• Քաղաքական իրադարձություններ — գեոպոլիտիկական ռիսկերը, ընտրությունները և կառավարությունների քաղաքականության փոփոխությունները կարող են էական ազդեցություն ունենալ արժույթների փոխարժեքների վրա: Օրինակ՝ Բրեքսիտը զգալիորեն ազդեց GBP/USD փոխարժեքի վրա, առաջացնելով դրա անկումը:
• Կենտրոնական բանկերի որոշումներ — տոկոսադրույքների փոփոխությունները, դրամավարկային քաղաքականության հայտարարությունները, միջամտությունները արժութային շուկաներում, բոլորը ազդում են արժույթների արժեքի վրա: Օրինակ՝ երբ Եվրոպական կենտրոնական բանկը իջեցնում է տոկոսադրույքները, դա կարող է թուլացնել եվրոյի արժեքը մյուս արժույթների նկատմամբ:
Օրինակ՝ 2008 թ.-ի ֆինանսական ճգնաժամի ժամանակ ԱՄՆ դոլարը կտրուկ ամրապնդվեց մյուս արժույթների նկատմամբ, քանի որ ներդրողները «անվտանգ ապաստան» էին փնտրում ամերիկյան ակտիվներում։
Արտարժութային զույգերի տեխնիկական և ֆունդամենտալ վերլուծություն
Հաջողված առևտրի համար թրեյդերները օգտագործում են երկու հիմնական տեսակի վերլուծություն՝
• Տեխնիկական վերլուծություն — հիմնված է պատմական տվյալների, գների գրաֆիկների և տեխնիկական ցուցանիշների ուսումնասիրության վրա: Օրինակ, աջակցման և դիմադրության մակարդակները, թրենդային գծերը և ցուցանիշները, ինչպիսիք են սահուն միջինը, օգտագործվում են գների հետագա շարժը կանխատեսելու համար:
Օրինակ. եթե EUR/USD զույգը գտնվում է 1.1800 աջակցման մակարդակի վրա և բազմիցս վերադառնում է այս մակարդակից, թրեյդերը կարող է դիտարկել գնման հնարավորությունը ՝ սպասելով գնի աճին:
• Ֆունդամենտալ վերլուծություն — հիմնված է տնտեսական, սոցիալական և քաղաքական գործոնների ուսումնասիրության վրա, որոնք ազդում են արժույթների փոխարժեքների վրա: Օրինակ, եթե ակնկալվում է ԱՄՆ-ում տոկոսադրույքների բարձրացում, դա կարող է հանգեցնել դոլարի աճին:
Օրինակ. 2021 թ.-ին Ֆեդերալ պահուստային համակարգը հայտարարեց ապագայում տոկոսադրույքների հնարավոր բարձրացման մասին, ինչը հանգեցրեց ԱՄՆ դոլարի ամրապնդմանը եվրոյի և այլ հիմնական արժույթների նկատմամբ:
Արտարժութային զույգերով առևտրի ռիսկերը
Ֆորեքսում առևտուրն ուղեկցվում է մեծ ռիսկերով, և այդ ռիսկերը հասկանալը կարևոր է թրեյդերների համար.
• Շուկայական ռիսկ — Արժույթի փոխարժեքը կարող է փոխվել ցանկացած ուղղությամբ, ինչը կարող է բերել կորուստներ: Տատանվողականությունը հիմնական ռիսկերից է:
• Իրացվելիության ռիսկ — Շուկայում կարող են առաջանալ իրավիճակներ, երբ հնարավոր չէ փակել դիրքը ցանկալի գնով՝ ցածր իրացվելիության պատճառով:
• Վարկային լծակի ռիսկ — Վարկային լծակը թույլ է տալիս թրեյդերներին գործել ավելի մեծ ծավալներով, քան իրենց կապիտալը, ինչը մեծացնում է ինչպես հնարավոր շահույթը, այնպես էլ հնարավոր կորուստները:
Խորհուրդ. Ռիսկերի կառավարման համար կարևոր է օգտագործել ստոպ-լոսս, որպեսզի չվտանգել կապիտալի մեծ չափերը մեկ գործարքում և մշտապես հետևել շուկային:
Արտաքին և ներքին գործոնների ազդեցությունը
Արտարժութային զույգերը ենթարկվում են ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին գործոնների ազդեցությանը: Ներքին գործոնները ներառում են երկրի տնտեսական պայմանները, հարկային, բյուջետային և դրամավարկային քաղաքականությունը, ինչպես նաև սոցիալական և քաղաքական իրավիճակները: Արտաքին գործոնները գլոբալ տնտեսական միտումներն են, միջազգային շուկաներում փոփոխությունները և քաղաքական իրադարձությունները: Օրինակ, 2022 թվականին Արևելյան Եվրոպայում հակամարտություններից առաջացած աշխարհաքաղաքական անկայունության պատճառով եվրոյի փոխարժեքը զգալիորեն նվազեց ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ:
Զարգացման հեռանկարներ և մոտակա ապագայի միտումներ
Ֆորեքս շուկան շարունակում է զարգանալ, և մոտ ապագայում կարելի է ակնկալել մի քանի հիմնական միտումներ.
• Ալգորիթմային առևտրի դերի մեծացում. Ավելի ու ավելի շատ թրեյդերներ են սկսում օգտագործել ալգորիթմներ և ավտոմատ համակարգեր արտարժութային զույգերով առևտրի համար, ինչը նպաստում է գործարքների արագությանը և ծավալի մեծացմանը:
• Արհեստական բանականության լայն օգտագործում. ԱԲ-ի ալգորիթմները կարող են վերլուծել մեծ ծավալով տվյալներ և օգնել թրեյդերներին ավելի ճշգրիտ որոշումներ կայացնել:
• Հետաքրքրության աճ էկզոտիկ զույգերի նկատմամբ. Գլոբալացման աճի հետ մեկտեղ էկզոտիկ արտարժութային զույգերի նկատմամբ հետաքրքրությունը կարող է մեծանալ, հատկապես զարգացող շուկաներում:
Խորհուրդներ և առաջարկություններ սկսնակ ներդրողների համար
Ֆորեքս շուկայում հաջողությամբ գործարք կնքելու համար նոր թրեյդերները պետք է հաշվի առնեն մի քանի կարևոր կետեր.
• Պարբերական ուսուցում. Առևտրի հիմունքների հասկացությունը, տեխնիկական և ֆունդամենտալ վերլուծությունների ուսումնասիրությունը հաջողության կարևոր տարրերից են:
• Փորձնական հաշիվ. Սկսեք դեմո-հաշվից, որպեսզի ձեռք բերեք առևտրի փորձ առանց իրական գումարների կորստի ռիսկի:
• Ռիսկերի կառավարում. Մի վտանգեք ձեր կապիտալի ավելի քան 1-2%-ը մեկ գործարքում և միշտ օգտագործեք ստոպ-լոսս:
• Ֆինանսական կարգապահություն. Էմոցիոնալ որոշումները կարող են բերել զգալի կորուստների, ուստի կարևոր է հետևել ընտրված ռազմավարությանը և պահպանել սառնասրտություն:
Եզրակացություն
Արտարժութային զույգերով առևտուրը Ֆորեքսում բարդ և դինամիկ գործընթաց է, որը պահանջում է շուկայի խորին ըմբռնում, մանրակրկիտ վերլուծութուն և ռիսկերի արդյունավետ կառավարում: Առևտրի նկատմամբ ճիշտ մոտեցումը, շարունակական ուսուցումը և կարգապահությունը կարող են հանգեցնել թրեյդերի հաջողված կարիերայի այս գլոբալ շուկայում: