Պարտատոմսերը ներդրումային ամենահանրաճանաչ գործիքներից են, որոնք ապահովում են կայուն եկամուտ և հարաբերականորեն ցածր ռիսկ: Այս հոդվածում մենք մանրամասնորեն կքննարկենք, թե ինչ են պարտատոմսերը, որոնք են դրանց տեսակները, ինչպես գնել պարտատոմսեր, ինչպես վաստակել պարտատոմսերով և կտանք օգտակար խորհուրդներ ներդրողների համար:
Ի՞նչ է պարտատոմսը և ինչպե՞ս են դրանք աշխատում
Պարտատոմսերը պարտքային արժեթղթեր են, որոնք թողարկվում են կորպորացիաների, համայնքային իշխանությունների կամ պետությունների կողմից կապիտալ ներգրավելու համար: Պարտատոմս գնելիս ներդրողը փոխառություն է տրամադրում թողարկողին, որը պարտավորվում է սահմանված ժամկետներում վերադարձնել փոխառված միջոցները և պարբերաբար վճարել տոկոսներ, որոնք կոչվում են կուպոնային եկամուտ:
Հիմնական հասկացությունները, որոնք կապված են պարտատոմսերի հետ
Պարտատոմսերի անվանական արժեք (նոմինալ) - Գին, որը ներդրողը ստանում է պարտատոմսի մարման վերջում:
Մարման ժամկետ - Ժամկետ, որի ընթացքում թողարկողը պարտավորվում է վերադարձնել պարտատոմսի անվանական արժեքը:
Շուկայական գին - Պարտատոմսի շուկայական գինը սովորաբար արտահայտվում է նոմինալի տոկոսով և բխում է ընթացիկ շուկայական պայմաններից: Մարման ամսաթվին մոտենալուն զուգահեռ պարտատոմսի գինը ձգտում է դեպի անվանական արժեքը:
Կուպոն – Անվանական արժեքի տոկոս, որը վճարվում է ներդրողին որոշակի պարբերականությամբ:
Մարման ժամկետ - Ժամկետ, որի ընթացքում թողարկողը պարտավորվում է վերադարձնել պարտատոմսի անվանական արժեքը:
Շուկայական գին - Պարտատոմսի շուկայական գինը սովորաբար արտահայտվում է նոմինալի տոկոսով և բխում է ընթացիկ շուկայական պայմաններից: Մարման ամսաթվին մոտենալուն զուգահեռ պարտատոմսի գինը ձգտում է դեպի անվանական արժեքը:
Կուպոն – Անվանական արժեքի տոկոս, որը վճարվում է ներդրողին որոշակի պարբերականությամբ:
Պարտատոմսերի հետ աշխատանքի օրինակ
Ենթադրենք, ABC ընկերությունը թողարկում է $100 անվանական արժեքով պարտատոմս, տարեկան 5% կուպոնով և 5 տարվա մարման ժամկետով: Ներդրողը գնում է այդ պարտատոմսը $100-ով: 5 տարի շարունակ ամեն տարի նա կստանա $5 տոկոսային եկամուտ: Ժամկետի ավարտին ընկերությունը ներդրողին կվերադարձնի նաև $100 անվանական արժեքը:
Ինչպե՞ս գնել պարտատոմսեր
Պարտատոմսեր գնելու համար անհրաժեշտ է բացել բրոքերային հաշիվ լիցենզավորված բրոքերի մոտ կամ օգտվել ներդրումային հարթակների ծառայություններից: Կարևոր է ուշադրություն դարձնել թողարկողի վարկային վարկանիշին, մարման ժամկետին և կուպոնային դրույքաչափին:
Պարտատոմսեր գնելու քայլային ուղեցույց
1. Բրոքերային հաշվի բացում - Ընտրեք հուսալի բրոքեր և բացեք հաշիվ:
2.Պարտատոմսերի ընտրություն - Մինչ պարտատոմսեր գնելը վերլուծեք առկա տարբերակները, ուսումնասիրեք դրանց վարկային վարկանիշները, մարումների ժամկետները և կուպոնային դրույքաչափերը:
3. Գործարքի ձևակերպում - Ընտրեք համապատասխան պարտատոմսեր և ձևակերպեք գործարքը բրոքերի միջոցով:
4. Ներդրումների մոնիտորինգ - Պարբերաբար հետևեք Ձեր ներդրումային պորտֆելի վիճակին և շուկայական պայմաններին:
2.Պարտատոմսերի ընտրություն - Մինչ պարտատոմսեր գնելը վերլուծեք առկա տարբերակները, ուսումնասիրեք դրանց վարկային վարկանիշները, մարումների ժամկետները և կուպոնային դրույքաչափերը:
3. Գործարքի ձևակերպում - Ընտրեք համապատասխան պարտատոմսեր և ձևակերպեք գործարքը բրոքերի միջոցով:
4. Ներդրումների մոնիտորինգ - Պարբերաբար հետևեք Ձեր ներդրումային պորտֆելի վիճակին և շուկայական պայմաններին:
Պարտատոմսերի դասակարգում
Կան պարտատոմսերի բազմաթիվ տեսակներ, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր առանձնահատկությունները, առավելությունները և ռիսկերը: Դիտարկենք հիմնական տեսակները և դրանց դասակարգումը:
Ըստ թողարկողի
- Պետական պարտատոմսեր: Պետական պարտատոմսերը թողարկվում են պետության կողմից և համարվում են ամենահուսալի գործիքներից մեկը, քանի որ դրանց վճարումները երաշխավորված են կառավարության կողմից: ԱՄՆ-ում այդպիսի պարտատոմսերը կոչվում են գանձապետական (Treasuries)։
- Համայնքային պարտատոմսեր: Համայնքային պարտատոմսերը թողարկվում են տեղական իշխանությունների կողմից հանրային նախագծերի ֆինանսավորման համար, օրինակ՝ դպրոցների, ճանապարհների և այլ ենթակառուցվածքների կառուցում: Այս արժեթղթերը սովորաբար համարվում են ավելի քիչ ռիսկային, քանի որ ապահովված են համայնքային եկամուտներով:
- Կորպորատիվ պարտատոմսեր: Կորպորատիվ պարտատոմսերը թողարկվում են մասնավոր ընկերությունների կողմից կապիտալ ներգրավելու համար: Նման արժեթղթերի ռիսկն ավելի բարձր է, քան պետական պարտատոմսերի, բայց եկամտաբերությունը սովորաբար ավելի բարձր է:
- Համայնքային պարտատոմսեր: Համայնքային պարտատոմսերը թողարկվում են տեղական իշխանությունների կողմից հանրային նախագծերի ֆինանսավորման համար, օրինակ՝ դպրոցների, ճանապարհների և այլ ենթակառուցվածքների կառուցում: Այս արժեթղթերը սովորաբար համարվում են ավելի քիչ ռիսկային, քանի որ ապահովված են համայնքային եկամուտներով:
- Կորպորատիվ պարտատոմսեր: Կորպորատիվ պարտատոմսերը թողարկվում են մասնավոր ընկերությունների կողմից կապիտալ ներգրավելու համար: Նման արժեթղթերի ռիսկն ավելի բարձր է, քան պետական պարտատոմսերի, բայց եկամտաբերությունը սովորաբար ավելի բարձր է:
Ըստ մարման ժամկետի
- Կարճաժամկետ (մինչև 1 տարի)
- Միջնաժամկետ (1-5 տարի)
- Երկարաժամկետ (5-30 տարի)
- Անժամկետ (առանց հստակ մարման ժամկետի)
- Միջնաժամկետ (1-5 տարի)
- Երկարաժամկետ (5-30 տարի)
- Անժամկետ (առանց հստակ մարման ժամկետի)
Ըստ եկամտի տեսակի
1․ Ֆիքսված տոկոսադրույք: Ներդրողը ստանում է ֆիքսված կուպոնային եկամուտ:
2․ Լողացող տոկոսադրույք: Տոկոսային վճարումները կախված են շուկայական պայմաններից:
3․ Ոչ կուպոնային պարտատոմսեր: Վաճառվում են զեղչով և վճարվում են անվանական արժեքով մարման ժամանակ:
2․ Լողացող տոկոսադրույք: Տոկոսային վճարումները կախված են շուկայական պայմաններից:
3․ Ոչ կուպոնային պարտատոմսեր: Վաճառվում են զեղչով և վճարվում են անվանական արժեքով մարման ժամանակ:
Ըստ անվանական արժեքի արժույթի
-Ազգային արժույթով պարտատոմսեր: Տեղական արժույթով թողարկվող պարտատատոմսերն են, օրինակ՝ Հայաստանի դեպքում դա հայկական դրամով պարտատոմսերն են:
-Եվրոպարտատոմսեր: Թողարկվում են այն արժույթով, որը տարբերվում է թողարկողի երկրի արժույթից, oրինակ` Unibank-ը թողարկում է եվրոպարտատոմսեր ԱՄՆ դոլարով:
-Եվրոպարտատոմսեր: Թողարկվում են այն արժույթով, որը տարբերվում է թողարկողի երկրի արժույթից, oրինակ` Unibank-ը թողարկում է եվրոպարտատոմսեր ԱՄՆ դոլարով:
Ինչպե՞ս վաստակել պարտատոմսերով՝ ռազմավարություններ և խորհուրդներ
Հիմնական հարցը, որը տալիս են ներդրողները՝ ինչպե՞ս վաստակել պարտատոմսերով: Ի վերջո, այս արժեթղթերն ավելի դժվար ըմբռնելի են, քան բաժնետոմսերը։
Կան պարտատոմսերով վաստակելու տարբեր ռազմավարություններ:
1.Պորտֆելի դիվերսիֆիկացում: Բաժանեք ներդրումները տարբեր տեսակի պարտատոմսերի միջև, որպեսզի նվազեցնեք ռիսկերը, օրինակ՝ կատարեք ներդրումներ համայնքային, պետական և կորպորատիվ պարտատոմսերում:
2.Աստիճանային ռազմավարություն: Գնեք մարման տարբեր ժամկետներ ունեցող պարտատոմսեր: Սա կօգնի պահպանել կայուն եկամուտ և նվազեցնել տոկոսադրույքների փոփոխության ռիսկերը:
3.Ներդրում բարձրակարգ պարտատոմսերում: Ընտրեք բարձր վարկային վարկանիշ ունեցող պարտատոմսեր: Դրանք ավելի քիչ ռիսկային են, թեև եկամտաբերությունը կարող է լինել ավելի ցածր:
4.Ոչ կուպոնային պարտատոմսերի օգտագործում: Սա թույլ է տալիս ստանալ եկամուտ՝ գնման արժեքի և մարման պահին անվանական արժեքի տարբերության հաշվին:
Կան պարտատոմսերով վաստակելու տարբեր ռազմավարություններ:
1.Պորտֆելի դիվերսիֆիկացում: Բաժանեք ներդրումները տարբեր տեսակի պարտատոմսերի միջև, որպեսզի նվազեցնեք ռիսկերը, օրինակ՝ կատարեք ներդրումներ համայնքային, պետական և կորպորատիվ պարտատոմսերում:
2.Աստիճանային ռազմավարություն: Գնեք մարման տարբեր ժամկետներ ունեցող պարտատոմսեր: Սա կօգնի պահպանել կայուն եկամուտ և նվազեցնել տոկոսադրույքների փոփոխության ռիսկերը:
3.Ներդրում բարձրակարգ պարտատոմսերում: Ընտրեք բարձր վարկային վարկանիշ ունեցող պարտատոմսեր: Դրանք ավելի քիչ ռիսկային են, թեև եկամտաբերությունը կարող է լինել ավելի ցածր:
4.Ոչ կուպոնային պարտատոմսերի օգտագործում: Սա թույլ է տալիս ստանալ եկամուտ՝ գնման արժեքի և մարման պահին անվանական արժեքի տարբերության հաշվին:
5.Պորտֆելի ակտիվ կառավարում: Շարունակաբար հետևեք շուկայական պայմաններին և անհրաժեշտության դեպքում փոփոխեք Ձեր պորտֆելը՝ վաճառելով կամ գնելով որոշ պարտատոմսեր։
Օրինակ: Պորտֆելի դիվերսիֆիկացում
Ներդրողը, որն ունի $1 000 000 կապիտալ, որոշում է դիվերսիֆիկացնել իր պորտֆելը հետևյալ կերպ:
- $300 000 պետական պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 4% տոկոսադրույքով
- $300 000 համայնքային պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 3% տոկոսադրույքով
- $400 000 կորպորատիվ պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 6% տոկոսադրույքով
- $300 000 պետական պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 4% տոկոսադրույքով
- $300 000 համայնքային պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 3% տոկոսադրույքով
- $400 000 կորպորատիվ պարտատոմսերում՝ ֆիքսված 6% տոկոսադրույքով
Խորհուրդներ և առաջարկություններ նոր ներդրողների համար
1. Կանոնավոր ուսուցում: Ժամանակ գտեք ներդրումների վերաբերյալ դասընթացների և վեբինարների մասնակցելու համար: Սա կօգնի ավելի լավ հասկանալ պարտատոմսերի շուկան և ընդունել հիմնավորված որոշումներ:
2. Օնլայն հարթակների օգտագործում: Վերլուծեք և հետևեք պարտատոմսերի շուկային մասնագիտացված կայքերի և հավելվածների միջոցով:
3. Վարկային վարկանիշի ուսումնասիրություն: Մինչ պարտատոմսեր գնելն ուսումնասիրեք թողարկողի վարկային վարկանիշը: Որքան բարձր է վարկանիշը, այնքան հուսալի են պարտատոմսերը:
4. Շուկայական ռիսկերի ըմբռնում: Գնահատեք տոկոսադրույքների փոփոխություններով և այլ գործոններով պայմանավորված ռիսկերը, որոնք կարող են ազդել պարտատոմսերի արժեքի վրա:
5. Հիմնարար վերլուծության իրականացում: Ուսումնասիրեք թողարկող ընկերությունների ֆինանսական հաշվետվությունները՝ նրանց ֆինանսական կայունությունն ու հեռանկարները գնահատելու համար։
6․ Նորությունների և միտումների ուսումնասիրություն: Կարևոր է տեղյակ լինել տնտեսական նորություններին և միտումներին, որոնք կարող են ազդել պարտատոմսերի շուկայի վրա:
2. Օնլայն հարթակների օգտագործում: Վերլուծեք և հետևեք պարտատոմսերի շուկային մասնագիտացված կայքերի և հավելվածների միջոցով:
3. Վարկային վարկանիշի ուսումնասիրություն: Մինչ պարտատոմսեր գնելն ուսումնասիրեք թողարկողի վարկային վարկանիշը: Որքան բարձր է վարկանիշը, այնքան հուսալի են պարտատոմսերը:
4. Շուկայական ռիսկերի ըմբռնում: Գնահատեք տոկոսադրույքների փոփոխություններով և այլ գործոններով պայմանավորված ռիսկերը, որոնք կարող են ազդել պարտատոմսերի արժեքի վրա:
5. Հիմնարար վերլուծության իրականացում: Ուսումնասիրեք թողարկող ընկերությունների ֆինանսական հաշվետվությունները՝ նրանց ֆինանսական կայունությունն ու հեռանկարները գնահատելու համար։
6․ Նորությունների և միտումների ուսումնասիրություն: Կարևոր է տեղյակ լինել տնտեսական նորություններին և միտումներին, որոնք կարող են ազդել պարտատոմսերի շուկայի վրա:
Պարտատոմսերում ներդրման ռիսկերը
Ինչպես ցանկացած ներդրում, պարտատոմսերը ևս ունեն որոշակի ռիսկեր: Մինչ պարտատոմսեր գնելը, ներդրողը պետք է ուսումնասիրի այդ ռիսկերը և սովորի կառավարել դրանք:
Շուկայական ռիսկեր
Պարտատոմսերի շուկայական գինը կարող է տատանվել տոկոսադրույքների փոփոխությունների, տնտեսական իրավիճակի և այլ գործոնների ազդեցության հետևանքով: Եթե տոկոսադրույքները բարձրանում են, պարտատոմսերի գները կարող են նվազել:
Վարկային ռիսկեր
Վարկային ռիսկը կապված է թողարկողի դեֆոլտի հնարավորության հետ, երբ նա չի կարողանում կատարել իր տոկոսներ վճարելու կամ նոմինալը մարելու պարտավորությունները:
Ինֆլյացիոն ռիսկեր
Ինֆլյացիան կարող է նվազեցնել պարտատոմսերի իրական եկամտաբերությունը: Եթե ինֆլյացիան աճում է ավելի արագ, քան պարտատոմսերի եկամտաբերությունը, Ձեր եկամտի իրական գնողունակությունը նվազում է:
Օրինակ: Ռիսկերի կառավարում
Ներդրողը որոշում է կառավարել ռիսկերը՝ դիվերսիֆիկացնելով իր պորտֆելը, ընտրելով բարձր վարկային վարկանիշ ունեցող պարտատոմսեր և ներդրում կատարելով տարբեր տեսակի պարտատոմսերում (պետական, համայնքային, կորպորատիվ): Նա նաև հետևում է տնտեսական նորություններին և տոկոսադրույքների փոփոխություններին, որպեսզի ժամանակին փոփոխի իր պորտֆելը:
Արժութային ռիսկեր
Եթե Դուք ներդրում եք կատարում այլ երկրների արժույթով թողարկված պարտատոմսերում, Դուք ենթարկվում եք արժութային ռիսկի: Փոխարժեքների տատանումները կարող են ազդել Ձեր եկամտի վրա:
Արժութային ռիսկերի հեջավորում
Ներդրողը, որը գնում է եվրոպարտատոմսեր ԱՄՆ դոլարով, կարող է օգտագործել արժութային ֆյուչերսներ կամ օպցիոններ՝ արժութային ռիսկերը հեջավորելու և արժութային տատանումներից պաշտպանվելու համար:
Ռազմավարություններ փորձառու ներդրողների համար
Դերիվատիվների օգտագործում
Փորձառու ներդրողները կարող են օգտագործել ֆինանսական դերիվատիվներ, ինչպիսիք են օպցիոններն ու ֆյուչերսները՝ ռիսկերը հեջավորելու կամ պարտատոմսերի շուկայում սպեկուլյացիաների համար:
Արբիտրաժային ռազմավարություններ
Արբիտրաժային ռազմավարությունները ներառում են նմանատիպ արժեթղթերի գնումն ու վաճառքը տարբեր շուկաներում՝ գների տարբերություններից շահույթ ստանալու նպատակով:
Օրինակ: Արբիտրաժային ռազմավարություն
Ներդրողը նկատում է նմանատիպ պարտատոմսերի գների տարբերությունը երկու տարբեր շուկաներում և գնում է պարտատոմսեր մեկ շուկայում՝ միաժամանակ վաճառելով դրանք մյուսում՝ շահույթ ստանալով գների տարբերությունից:
Կուպոնային եկամտի վերաներդրում
Կուպոնային եկամտի վերաներդրումը նոր պարտատոմսերում թույլ է տալիս մեծացնել ընդհանուր եկամուտը և կապիտալը: Օրինակ, ներդրողը ամեն տարի ստանում է $50 կուպոնային եկամուտ իր պարտատոմսից և վերաներդրում է այդ գումարները նոր պարտատոմսերում նույն կամ ավելի բարձր եկամտաբերությամբ, ինչը թույլ է տալիս մեծացնել ընդհանուր եկամուտը իր պորտֆելից:
Եզրակացություն
Պարտատոմսերում ներդրումները հուսալի միջոց են կայուն եկամտի և կապիտալի պահպանման համար: Տարբեր տեսակի պարտատոմսերի, վաստակելու ռազմավարությունների և մշտական ուսուցման կարևորության ընկալումը կօգնեն Ձեզ հաջողության հասնել այս շուկայում: Օգտագործեք այս խորհուրդներն ու ռազմավարությունները՝ հիմնավորված ներդրումային որոշումներ կայացնելու և Ձեր ֆինանսական ռեսուրսներն առավել արդյունավետ օգտագործելու համար: Հիշեք, որ գրագետ մոտեցումն ու գիտակցված որոշումները հաջող ներդրումների բանալին են:
Ներդրումներ սկսելու համար կարող եք բացել անվճար բրոքերային հաշիվ Unibank Invest-ում՝ լրացնելով առցանց հայտը կամ դիմել +374 43 004 382 հեռախոսահամարով:
Ներդրումներ սկսելու համար կարող եք բացել անվճար բրոքերային հաշիվ Unibank Invest-ում՝ լրացնելով առցանց հայտը կամ դիմել +374 43 004 382 հեռախոսահամարով: